Πορτραίτο της ελευθερίας ή πώς αυτή δεν χωρά σε κορνίζες

Ο τοίχος έλαμπε. Φρεσκοβαμμένος, σε μία παλ κρεμ απόχρωση. Πρώτα βρήκε τη θέση της σε αυτόν η παλιά εικόνα της Παναγίας με το Χριστό αγκαλιά, δώρο της γιαγιάς του όταν εκείνος πέρασε στο Πανεπιστήμιο. Δεξιά, ψηλά. Δίπλα ακριβώς κρέμασε το δώρο του φίλου του Αμπντούλ στα προηγούμενα γενέθλιά του. Μια εικόνα που αναπαριστούσε τον Μωάμεθ στην Kaaba, μια εικόνα γεμάτη χρώματα. Σκέφτηκε να την βάλει αλλού, ότι δεν ταίριαζε με την εικόνα της Παναγίας. «Μπα, ενδιαφέρον είναι», σκέφτηκε και χαμογέλασε με την πρωτοτυπία της σύλληψης. Σειρά είχαν δύο αφίσες του Lautrec, το «Woman pulling up her stocking» και το «Rue des Moulins: The Medical Inspection». Βρήκαν το χώρο τους στο κέντρο του τοίχου, ακριβώς πάνω από εκεί που θα έβαζε το γραφείο του. Αγαπημένος του ο Lautrec, στο σαλόνι είχε αποφασίσει να βάλει τις άλλες δύο, από το καμπαρέ.

Ο χώρος λιγόστευε, έπρεπε να βρει έναν τρόπο να χωρέσει σε αυτόν τον τοίχο και τα υπόλοιπα που είχε στο μυαλό του. «Σίγουρα θα μπει εδώ κι ο πίνακας της Νάντιας», τον άρπαξε κι άρχισε να κοιτά τον τοίχο διερευνητικά, ψάχνοντας για το σημείο εκείνο που θα του ταίριαζε η πρόκληση. «Αριστερά, ψηλά!», έπιασε ένα καρφί και άρχισε μια νέα τρύπα. «Νέμεσις» ήταν ο τίτλος του πίνακα της καλύτερής του φίλης, αριστούχου της Σχολής Καλών Τεχνών και άνεργης από όταν τελείωσε. Άνεργης γιατί ναι μεν έβγαζε κάποια χρήματα σχεδιάζοντας αφίσες για διαφημιστικές καμπάνιες, πουθενά όμως δεν έβρισκε να εκθέσει τα έργα της. Οι πόρτες κλειστές κι εκείνη απόλυτη, δεν ήθελε ποτέ να παρακαλέσει κανέναν. Η «Νέμεσις», λοιπόν, κρεμάστηκε διαμετρικά αντίθετα από την εικόνα της Παναγίας και του Μωάμεθ, αριστερά ψηλά. Ένας άνδρας φορούσε φουστάνι, σε έναν πίνακα εμφανώς αναφερόμενο στην περίοδο της Αναγέννησης, και μια γυναίκα, από πίσω του, το είχε ανασηκώσει ενώ εύκολα κάποιος διέκρινε ένα αντρικό μόριο να ξεπροβάλλει από το παντελόνι της, σε πλήρη στύση. «Είναι θεόμουρλη», σκέφτηκε· αυτό σκεφτόταν πάντα όταν έβλεπε έναν νέο της πίνακα. Τη θαύμαζε για τις ιδέες της, για τη ριζοσπαστικότητα της τέχνης της· αυτός ήταν ένα απλό θετικό μυαλό, χωρίς άνεση στην επιπρόσθετη σκέψη.

Λίγες ώρες μετά είχαν κρεμαστεί και τα υπόλοιπα. Το πτυχίο του, ένα ημερολόγιο τοίχου με φωτογραφίες από τη φύση και η πινακίδα του αυτοκινήτου του στην Ιταλία. Το τελευταίο του άρεσε πολύ, θεωρούσε ότι ήταν το πιο πρωτότυπο αντικείμενο που είχε κρεμαστεί ποτέ σε τοίχο. Τις επόμενες ημέρες κατάφερε να φτιάξει το σπίτι όπως ήθελε. Η καινούρια του ζωή ξεκινούσε, έμενε μόνο να τελειώσει και η Μαρίλια με τις σπουδές της και να μετακομίσει. Αυτό, όμως, μετά τις διακοπές που ξεκινούσαν την Δευτέρα. Έφυγαν, το Αιγαίο τους περίμενε για να τους ξεκουράσει, να τους δροσίσει και να τους προσφέρει απλόχερα τους αέρηδές του.

«Κάτσε, παιδί μου, λίγο ήσυχα στο κάθισμα. Έχω να πω δυο λογάκια με τον κύριο δίπλα.»

(Αφήνει το παιδί στο ξύλινο κάθισμα, εκείνο ήσυχο, παρατηρεί.)

«Συγγνώμη, κύριε, νομίζω ότι θα πρέπει να επιδείξετε σεβασμό και να αποχωρήσετε αυτοβούλως.»
«Σε εμένα μιλάτε μανδάμ;»
«Ναι, σε εσάς απευθύνομαι, μην κάνετε τον αδιάφορο. Παρ' όλο που δεν έχετε την στοιχειώδη ευγένεια να μας δείξετε το πρόσωπό σας εγώ σας απευθύνω το λόγο.»
«Και τι θέλετε, δηλαδή; Να αποχωρήσω για ποιον λόγο;»
«Ακούστε, κύριε, δεν είναι δυνατόν να μπούμε σε μια τόσο μεγάλη συζήτηση. Το ξέρω ότι το παιδί σας έβαλε εδώ, όμως υπάρχει χώρος για έναν από τους δύο μόνο. Σε λίγο καιρό θα αρχίσει να καταλαβαίνει κι ο γιος μου και δεν θέλω να μεγαλώνει δίπλα σε κακά πρότυπα...»
«Να με συγχωρείτε, κυρία, πρόκειται περί παρεξηγήσεως. Δεν ξέρω ποιος σας έχει μιλήσει άσχημα για εμένα, σας διαβεβαιώ, όμως, ότι μάλλον πρόκειται περί συκοφαντίας. Και πριν κάνουμε την συζήτηση αυτή, και αντιληφθείτε το σφάλμα σας, έχετε δει τι μένει απέναντί μας;»
«Όχι, δεν μπορούσα να γυρίσω από εκείνη την πλευρά. Ξέρετε, έχω πρόβλημα εκ γενετής στους μυς του λαιμού και δεν μπορώ να γυρίσω προς τα αριστερά. Καθίστε να κάνω μια προσπάθεια. Μου επιτρέπετε να έρθω λίγο στην δική σας πλευρά για να μου είναι ευκολότερο;»
«Βεβαίως, παρακαλώ!»
«Μα... Μα, αυτό είναι απαράδεκτο! Θεός φυλάξοι! Πόσες μέρες είναι αυτό το έκτρωμα κρεμασμένο στον ίδιο τοίχο με εμάς;»
«Κάτι ημέρες, από όταν το κρέμασε το παιδί προσεύχομαι· προσεύχομαι στον Αλλάχ να το πάρει από τα μάτια μου...»
«Κάτι πρέπει να κάνουμε. Δεν μπορεί αυτό το βλάσφημο δημιούργημα να παραμένει εδώ! Μεγαλώνουμε και μικρά παιδιά!!»
«Έχετε δίκιο... Έχετε απόλυτο δίκιο. Σκεφτόμουν, αν θέλετε, να πάμε από εκεί και να έχουμε δυο λογάκια με αυτά τα δύο τέρατα!»

Δένει το γιο της στο κάθισμα, ξεπηδούν οι δυο τους από τις εικόνες και πλησιάζουν τη «Νέμεσις».

(Ξερόβηχας, να καθαρίσει ο λαιμός)

«Δεν θα υπάρξει άλλη προειδοποίηση. Σηκωθείτε και φύγετε πριν η οργή του Αλλάχ πέσει στα κεφάλια σας! Η κυρία από εδώ μεγαλώνει παιδί κι εσείς ντροπιάζετε τα δύο φύλα και μόνο με την ύπαρξή σας!»

(Χασκόγελα από τις δύο φιγούρες)

«Μα, δεν είστε σοβαρός μου φαίνεται! Εμείς κανέναν δεν προσβάλλουμε, κριτική ασκούμε. Κι αυτό είναι αναφαίρετο δικαίωμά μας!»
«Δεν θα το πω άλλη φορά! Γυναίκα είσαι εσύ κι εσύ άνδρας; Θα έπρεπε να έχετε αυτοκτονήσει για λόγους ευθιξίας! Ποια κριτική; Ο άνθρωπος δεν μπορεί να αλλάζει τη βούληση του Αλλάχ!»
«Ούτε του Κυρίου! Τι πράγματα είναι αυτά παιδιά μου; Ζητήστε συγχώρεση κι Αυτός θα είναι μεγαλόψυχος. Μην συνεχίσετε έτσι, είναι παιχνίδια του Διαβόλου αυτά! Μάζεψε παιδί μου τα φουστάνια σου. Κι εσύ, κούμπωσε το παντελόνι σου... Δεν μπορώ ούτε να σας αντικρίζω!»
«Ακούστε, επιστρέψτε στα πόστα σας κι αφήστε μας να χειριζόμαστε τα κεφάλι μας όπως θέλουμε... Δεν τα βάζουμε με εσάς, ο άνθρωπος έχει ξεφύγει από το νόημα των λεγομένων σας. Τον άνθρωπο προσπαθούμε να ξυπνήσουμε, όχι να πυρπολήσουμε τη θέση σας.»
«Τελευταία ευκαιρία.»
«Φύγετε!»

Στον δρόμο της επιστροφής τα κεφάλια σκυφτά, γεμάτα οργή.
«Τι θα κάνουμε;», ρωτάει πρώτη εκείνη.
«Μην ανησυχείς, σε λίγη ώρα θα έχουμε απαλλαχτεί από τους βλάσφημους...»
Γυρίζουν, αγκαλιάζει το γιο της γεμάτη στοργή, του χαϊδεύει το κεφαλάκι στρέφοντάς το επίμονα προς τον κόρφο της όποτε πάει να το γυρίσει αλλού. Ακούει έναν ψίθυρο.
«Ψψψτ! Μ' ακούς;»
«Ναι!»
«Λοιπόν, πάνω στην βιβλιοθήκη, ακριβώς δίπλα μου, το παιδί έχει παρατάξει τα ξύλινα στρατιωτάκια που είχε μικρός. Τους τα είπα όλα και ήδη ετοιμάζουν επιχείρηση! Σε λίγη ώρα οι άπιστοι θα είναι παρελθόν!»

(Χαμογελάει κάτω από τα μουστάκια της)

«Ωραία, λέει, δεν μένει παρά να περιμένουμε!»

(Λίγη ώρα μετά ακούγονται κλαγγές όπλων, στρατιωτικά συνθήματα. Ο χώρος γεμίζει καπνό.)

«Τι γίνεται; Δεν μπορώ να γυρίσω το κεφάλι μου!»
«Αντιστέκονται οι βλάσφημοι. Οι δικοί μας, όμως, έχουν ήδη καταφέρει να πιάσουν αιχμάλωτο τον φουστανάτο! Η κοπέλα τρέχει να ξεφύγει... Για μισό λεπτό, έχει πολύ καπνό... Την ξυλοφορτώνουν τώρα.»

(Ένας πυροβολισμός ακούγεται.)

«Τι έγινε; Το παιδί κλαίει! Σσσσσς, σώπα μωρό μου. Τίποτα δεν είναι!»
«Την σκότωσαν! Πήγε να τραβήξει το όπλο ενός και την εκτέλεσαν! Τα πράγματα πάνε καλύτερα από όσο πίστευα!»

Μετά από λίγη ώρα ο καπνός είχε εξαφανιστεί. Οι δυο φιγούρες έλειπαν, τα αίματα είχαν καθαριστεί και στον πίνακα είχε απομείνει μόνο το αναγεννησιακό τοπίο.
«Ελάτε από εδώ, κυρία. Ελάτε να δείτε πόσο όμορφα είναι τώρα!»

(Αφήνει απαλά το παιδί που έχει αποκοιμηθεί στο κάθισμα και πάει στην πλευρά του.)

«Τώρα μάλιστα! Σας ευχαριστώ πολύ για την παρέμβασή σας... Δεν ξέρω αν θα τα είχα καταφέρει μόνη μου. Με ένα μωρό παιδί στην αγκαλιά... Ίσως τελικά να έχετε δίκιο. Ίσως να πρέπει να συζητήσουμε οι δυο μας και ίσως και να μην έχουμε μόνο σημεία διαφωνίας...» «Είμαι όλος στη διάθεσή σας...»

Ασφαλώς, παρέλειψαν να κοιτάξουν χαμηλά... Οι φιγούρες του Lautrec τα είχαν δει όλα. Ανήμπορες να αντιδράσουν, ανήμπορες να κατανοήσουν όλη αυτή τη βαρβαρότητα που εξελίχθηκε μπροστά στα μάτια τους. «C' est terrible!», μονολογούσαν κουνώντας το κεφάλι τους. Σουλουπώθηκαν, έσιαξαν τα ρούχα τους και συγκάλεσαν έκτακτο συμβούλιο. Αρκετή ώρα μετά η απόφαση πάρθηκε. Ακούστηκαν πολλές απόψεις, όλοι όμως συμφωνούσαν ότι αυτό δεν έπρεπε να περάσει έτσι. «Ο πατέρας μας δεν θα το άφηνε έτσι το πράγμα!». Σε αυτό συμφώνησαν. Είδαν ότι δεν ήταν αρκετοί, ούτε τόσο δυνατοί, για να τα βάλουν με το στρατό και με την άνωθεν βούληση και συμπέραναν πως η διαμαρτυρία τους θα έπρεπε αλλιώς να εκφραστεί. Τελικά, έβγαλαν τα χέρια τους έξω από τις αφίσες, ξεκόλλησαν το blutack από τον τοίχο κι έπεσαν πάνω στο γραφείο, γυρισμένες ανάποδα.

«Ελπίζω να επιστρέψει γρήγορα ο φίλος μας, δεν νομίζω ότι έτσι έχουμε επαρκή αέρα για να επιβιώσουμε», είπε η μία.
«Μέχρι τέλους θα το πάμε, ό,τι χρειαστεί... Την αγάπη μου αδέρφια...», αντέτεινε μια άλλη.

Τρεις ημέρες μετά ο Φοίβος ξεκλείδωνε την εξώπορτα. Καλύπτοντας με τις παλάμες του το πρόσωπο της Μαρίλιας την έβαλε στο χώρο. «Voila!» και τις τράβηξε από τα μάτια της σαν αυλαία θεάτρου. Έμειναν έκπληκτοι. Η Μαρίλια από το πόσα είχε φτιάξει μόνος του ο Φοίβος. Εκείνος από το θέαμα του τοίχου.

«Όχι, όχι, δεν ήταν έτσι. Κάτι έγινε όσο έλειπα! Κάποιος μπήκε στο σπίτι!»
Έψαξαν, δεν έλειπε τίποτα.
«Εντάξει, αγάπη, μπορεί να μην τα είχες στερεώσει καλά και να έπεσαν!»
«Δεν καταλαβαίνεις; Καλά του Lautrec, ξεκόλληασαν... Δεν μπορώ να καταλάβω τι έγινε με τον πίνακα της Νάντιας!»
«Καλού κακού να κάνουμε κανένα ευχέλαιο», είπε εκείνη ειρωνικά ώρα μετά, αφού δεν κατάφεραν να φτάσουν σε λογικό συμπέρασμα.
«Α, και να σου πω μωρό μου... Νομίζω ότι είναι λίγο υπερβολικός ο τοίχος. Πολλά πράγματα έχεις βάλει, και ετερόκλιτα μεταξύ τους!»
«Τώρα που είσαι εσύ εδώ θα τα φτιάξεις όπως θες! Γυναίκα είσαι, κάτι παραπάνω από εμένα τον άτεχνο θα ξέρεις!»

Εκείνο το απόγευμα η εικόνα της Παναγίας και εκείνη του Μωάμεθ βρήκαν τη θέση τους σε ένα συρτάρι του γραφείου. Οι αφίσες του Lautrec μπήκαν σε κορνίζα και κρεμάστηκαν από δύο γερά καρφιά στο κέντρο του τοίχου, πάνω από το γραφείο. Τραβούσαν το βλέμμα όλων όσοι τους επισκέπτονταν για ποδαρικό και τα σχόλια για το καλό γούστο του οικοδεσπότη και της οικοδέσποινας. Η Νάντια χάρισε στον Φοίβο έναν άλλο πίνακά της, τον «Δάφνις και Χλόη 2000», ο οποίος κρεμάστηκε σε περίοπτη θέση στο σαλόνι.