Στον πάτο του πηγαδιού πέταξα το παιδί

Τις τελευταίες ημέρες αποζητώ με μεγάλη αγωνία στιγμές. Ψάχνω να θυμηθώ στιγμές που σήμαναν για εμένα στροφή, παράκαμψη, αλλαγή. Άρχισα να αναρωτιέμαι αν κάποτε ένιωθα πως ανήκω κάπου, κάτι που αδυνατώ να θυμηθώ από πότε έχει να μου συμβεί. Δεν νιώθω να ανήκω σε μια περίεργη ελίτ ούτε μόνη μου ακριβώς. Πάντα, όμως, φρόντιζαν οι γύρω μου να μου υπενθυμίζουν τη διαφορετικότητά μου με το να μην με κάνουν να αισθάνομαι ότι ανήκω. Ή μήπως φρόντιζα εγώ να μην νιώθω ότι ανήκω; Δεν είμαι τέρας στην εμφάνιση, ούτε έχω διανοητική υστέρηση. Δεν είμαι διάνοια ούτε μοντέλο. Κάτι αντιδρά μέσα μου, κάτι ανθίσταται στην απορρόφηση από το συλλογικό. Αλλά, πάλι, ούτε ατομίστρια είμαι... Χαμένη σε όλα αυτά το Σαββατοκύριακο που πέρασε σκόνταψα πάνω σε στιγμές που είχα θάψει, συνειδητά ή όχι. Θυμήθηκα ένα περιστατικό που έχει να κάνει με τον αδελφό μου.

Καλοκαίρι, λοιπόν, και την βγάζουμε με την γιαγιά στο χωριό. Ο παράδεισός μας ήταν αυτοί οι δύο μήνες στη γιαγιά. Μαθαίναμε την αξία του παιχνιδιού στην αυλή, να αγαπάμε τα δέντρα και τα λουλούδια, να σεβόμαστε κάθε μορφή ζωής... Νιώθαμε ελεύθεροι, βιώναμε την ανεμελιά με όρους που τον υπόλοιπο χρόνο δεν μας επιτρεπόταν. Απόγευμα καλοκαιρινό, και στο μπαλκόνι του σπιτιού έχει στηθεί το απογευματινό τραπέζι με καφέδες, παρουσία μεγάλων και μικρών. Η αυλή αντιλαλεί από τις παιδικές φωνές, το μπαλκόνι από συζητήσεις και γέλια μεγάλων. Κάποια στιγμή, άγνωστο πώς, η αυλή αδειάζει και μένει μόνος ο αδερφός μου. Τριών ετών, φύσει περίεργος απέναντι στα πράγματα, διαολεμένα αθόρυβος και ήσυχος με ό,τι καταπιανόταν καταφέρνει να σκαρφαλώσει στο πηγάδι. Το πηγάδι που τότε ακόμα ήταν χρηστικής αξίας για το σπίτι, ακάλυπτο λόγω καθημερινής χρήσης για το πότισμα των φυτών της αυλής. Είχε κάτσει εκεί ο μπαγάσας, όρθιος, και κοίταζε τον πάτο του πηγαδιού.

Ένας θείος έτυχε να βγαίνει εκείνη την ώρα και με κίνηση αιλουροειδούς έριξε έναν σάλτο και τον γράπωσε. Τη στιγμή που ο πιτσιρικάς άπλωνε το πόδι του, έδειχνε με το χέρι του τον προορισμό που είχε επιλέξει. Οι σκηνές υστερίας που ακολούθησαν από τους γονείς μου και τους λοιπούς παρευρισκόμενους δεν έχει καμία σημασία να εξιστορηθούν εδώ. Με θυμάμαι, ώρες μετά, όταν όλοι φαινομενικά είχαν συνέλθει και επανέλθει στις καθημερινές συζητήσεις, να κάθομαι δίπλα στο πηγάδι κλαίγοντας. Είχα αποφασίσει να μην κουνήσω από εκεί, να στέκω φρουρός μην πάει και πέσει κάποιος μέσα. Η γιαγιά με μάζεψε το βράδυ, λέγοντάς μου πως το πηγάδι την επόμενη κιόλας μέρα θα σφραγιζόταν.

Θυμάμαι να αλλάζω μετά από αυτό. Έξι ετών ήμουν και νομίζω πως σε αυτό το πηγάδι αυτοκτόνησε εκείνη την ημέρα η παιδική μου αθωότητα. Είδα τη ζωή με άλλους όρους, είναι σαν να κατάλαβα πως αυτός ο καθρέφτης γίνεται θρύψαλα με μια γροθιά και μετά δεν είναι το είδωλό μας εκεί, είναι σπασμένο σε κομμάτια που δεν μας περιλαμβάνουν ολόκληρους. Είναι βλακώδης άποψη, από την δική μου πλευρά, αυτή που υποστηρίζει ότι η παιδική αθωότητα χάνεται με την πρώτη φορά που κάποιος κάνει έρωτα. Ενδέχεται να την έχει χάσει καιρό πριν ή να την χάσει πολύ μετά από αυτό το σημείο. Σε τι συνίσταται η αθωότητα αυτή;

Στην απλότητα με την οποία αντιμετωπίζει ένα παιδί τη ζωή; Ή μήπως με το παιδικό των φόβων του οι οποίοι δεν έχουν «ενηλικιωθεί» ακόμα; Ή μήπως σε μια γενικώς οριζόμενη αγνότητα ψυχής; Έχω γνωρίσει ανθρώπους, μεσήλικες ή και ηλικιωμένους, των οποίων η ψυχή είναι τόσο αγνή, ανέγγιχτη θαρρείς από την κακία του κόσμου αυτού. Άρα, τι είναι αυτή η περιβόητη «παιδική αθωότητα»; Νιώθω, μέσα μου, πως εκείνη την ημέρα ένα κομμάτι της το έχασα. Οι φόβοι μου άλλαξαν, ενηλικιώθηκαν. Δεν φοβήθηκα ποτέ μάγισσες ή φαντάσματα και αδυνατώ να θυμηθώ τι φοβόμουν πριν από αυτό το σημείο. Σίγουρα μετά από αυτό, όμως, με θυμάμαι να φοβάμαι για την ζωή των αδελφών μου και αυτών που αγαπώ. Ενήλικος φόβος σε μυαλό παιδιού...

Δεν ξέρω γιατί σας τα γράφω όλα αυτά. Ίσως γιατί από όλα όσα σκεφτόμουν να σας γράψω αυτό είναι το πιο δυνατό, αυτό που έχει καρφωθεί στο κεφάλι μου δυο μέρες τώρα και δεν λέει να με αφήσει. Πότε σταμάτησα να είμαι παιδί, σταμάτησα ποτέ; Γιατί πάντα ήμουν «εκτός», πώς γίνεται ένα παιδί έξι, επτά ετών να μην ανήκει όχι λόγω μιας εξόφθαλμης διαφορετικότητας αλλά για κάποιον λόγο που ακόμα δεν μου αποκαλύπτεται, κι ας έχουν περάσει τόσα χρόνια;

Για ενημερωτικούς και μόνο λόγους να σας πω πως ο αδελφός μου φρόντισε κι άλλες φορές να με ταρακουνήσει, εμένα και την λοιπή οικογένεια. Λίγους μήνες αργότερα κατάφερε να κατεβάσει μερικά σφηνάκια Soflan και να μας προσφέρει λίγες μέρες παραθερισμού στο «Παίδων», ενώ ένα από τα αγαπημένα του χόμπι ήταν να αποσπάται από το χέρι της μαμάς ή του μπαμπά και να τρομάζει διερχόμενα αυτοκίνητα... Σήμερα είναι γερός και συνεχίζει να με τρομάζει, με άλλους τρόπους...

Σε ανταπόδοση των ψυχολογικών διαταραχών και εφιαλτών που μου προξένησε φρόντισα να εντάξω στα παιχνίδια μας το θέατρο. Όταν ήμασταν μόνοι στο σπίτι (κάτι που συνέβαινε πολλάκις από όταν εγώ ήμουν οχτώ κι εκείνος πέντε) έκανα πως σωριαζόμουν και πέθαινα και τον παρατηρούσα να σκύβει από πάνω μου και να ουρλιάζει, τον άφηνα να κλαίει μην ξέροντας τι να κάνει μέχρι που τραβιόταν σε μια γωνία και κούρνιαζε στα γόνατά του. Πεταγόμουν τρομάζοντάς τον κι εκείνος ανταπέδιδε με μπουνιές... Σκέφτομαι πόσο, άραγε, να θεωρείται φυσιολογικό για ένα παιδί επτά κι οχτώ ετών να εντάσσει στα παιχνίδια του τον θάνατο, έχοντας στο βάθος του μυαλού του να εκπαιδεύσει το μικρό του αδερφάκι να τα βγάλει πέρα σε μια τέτοια περίπτωση. Διότι, δεν ήταν ένα απλό παιχνίδι για εμένα. Ήθελα να τον μάθω πως αν είμαστε μόνοι μας κι εγώ πάθω κάτι θα πρέπει να καταφέρει να επιβιώσει μέχρι να επιστρέψουν οι γονείς μας, να προσέξει τον μικρότερο αδερφό μας (που τότε ήταν ενός έτους) και αν καταφέρει να ειδοποιήσει δια τηλεφώνου κάποιον... Νιώθω, ξέρω μέσα μου, πως παιδί δεν υπήρξα για πολύ καιρό. Ίσως αυτό με έκανε να μην μπορώ να ανήκω τότε. Για τώρα δεν ξέρω...