Η γενιά της μόνιμης κόπωσης

«Είμαστε η γενιά που πάσχει από μόνιμη κόπωση». Άλλου ατάκα αυτή, σήμερα την άκουσα. Πίνοντας πρωινό καφέ και νιώθοντας νυσταγμένη. Όντως, στα εικοσιτέσσερά μου έχω ήδη πάθει δυο φορές υπερκόπωση κι έχω τενοντίτιδα και στα δυο μου χέρια. Αν καταφέρω να κοιμηθώ πάνω από τέσσερις ώρες την ημέρα νιώθω Μαρία Αντουανέτα στις Βερσαλίες. Αν μου περισσέψουν πενήντα ευρώ στο τέλος του μήνα νιώθω πλούσια.

Μεγάλωσα ακούγοντας από τους μεγαλύτερους πόσο προνομιούχα είναι η γενιά μου. Δεν βιώσαμε πόλεμο. Δεν βιώσαμε πείνα. Δεν βιώσαμε φτώχεια. Δεν βιώσαμε αμάθεια. Η μαμά με περιμένει κάθε Κυριακή με τα τάπερ γεμάτα φαγητό. Από το κυριακάτικο τραπέζι σηκωνόμαστε πάντα μόνο όταν οι σφύξεις έχουν φτάσει επίπεδα εμφράγματος. Πριν από αυτό απαγορεύεται, η μαμά θα στενοχωρηθεί ότι τα παιδιά της υποσιτίζονται.

Στα δεκαεννιά μού δόθηκε η πρώτη ευκαιρία να ψηφίσω. Να ασκήσω τα «δημοκρατικά» μου δικαιώματα, που ακόμα τότε ήταν και λίγο υποχρέωση γιατί η δημοκρατικότατη «αστική» - καπιταλιστική - μη χέσω δημοκρατία απαιτούσε την ψήφο μου. Δεν το έκανα. Η δημοκρατία είναι ακόμα στο μυαλό μου αρκετά σημαντικό θέμα για να το ξεφτιλίσω με την ψήφο μου. Να συνεχίσω το παραμύθι. Έχω ακούσει πολλά για αυτή μου την επιλογή. Πως οι παππούδες μου πολέμησαν για την ελευθερία και τη δημοκρατία, αργότερα οι γονείς μου για την επανεγκατάστασή της. Είμαι προνομιούχος, λένε, που δεν χρειάστηκε να παλέψω για ελευθερία και δημοκρατία. Υποκρισία το λέω εγώ αυτό.

Δεν απαιτεί και πολύ μυαλό για να διαβάσεις εύκολες καταστάσεις. Καταστάσεις που σου φωνάζουν πως ο εχθρός μιλά γερμανικά η του αρέσουν οι φοίνικες. Κι εκεί επιλέγεις, εύκολα, «με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις». Άσε που και να μην επιλέξεις όταν με το καλό οι τολμηροί θα σε απαλλάξουν από τον εχθρό θα καρπωθείς την δόξα του ήρωα. «Ήμουν κι εγώ στο Πολυτεχνείο» θα λες, και θα εννοείς ότι εκείνη την ώρα έστριβες τη Στουρνάρη, αφού είχες πιει τα ούζα σου, και πήρε το μάτι σου τον χαμό. Έτσι, γενιές ολόκληρες καρπώνονται θριάμβους -ηθικούς, κυρίως- λίγων, που έλαχε να είναι σύγχρονοί τους. Γιατί πιστεύω ότι είναι λίγοι αυτοί; Γιατί αν ήταν πολλοί, η «δημοκρατία» «μας» σήμερα δεν θα είχε στηθεί έτσι. Κι εγώ αρνούμαι να συμμετέχω. Για αυτούς τους λίγους, που δεν έπεσαν για αυτό. Για να μην συνεισφέρω κι εγώ στην συντήρηση του μύθου. Ενός μύθου που θρέφει τέρατα· τέρατα που θεριεύουν στο σκοτάδι τόσα χρόνια, που μας ρουφούν το αίμα και μας αποσπούν την προσοχή με άρτο και θεάματα για να μην το καταλαβαίνουμε. Αυτά τα τέρατα εγώ δεν τα στηρίζω. Τη διαφορά ανάμεσα στην δημοκρατία και το φασισμό δεν την κάνει η ψήφος· την κάνει η συνείδηση. Και η δική μας είναι άκρως δημοκρατικά φασιστική. Έξυπνη, όμως. Καθησυχάζει συνειδήσεις, ο εχθρός γίνεται αόρατος, ο άρτος και τα θεάματα σκεπάζουν τις «άλλες» φωνές. Κι όλοι νιώθουμε τυχεροί με τα ψίχουλα που μας πετάνε. Ψίχουλα που επειδή μας τα παρουσιάζουν για "δημοκρατικό" παντεσπάνι πρέπει να μας χορταίνουν κιόλας...

Δεν έχουμε περάσει πείνα, λένε. Αυτοί που μας σερβίρουν μεταλλαγμένες τροφές. Που μας ταϊζουν φράουλες τον Οκτώβριο και ντομάτα τον Ιανουάριο. Αυτοί που μας θέλουν να τρώμε από αλυσίδες ταχυφαγείων. Να τρώμε γρήγορα, να ξαναπεινάμε γρήγορα, να ξανατρώμε γρήγορα, να πληρώνουμε πριν φάμε, να πεθάνουμε γρήγορα. Μαρτυρικά, πληρώνοντας τις φαρμακευτικές για να καθυστερεί λίγο ο θάνατος, να νιώθουμε ότι υπάρχει κράτος υγείας και πρόνοιας, που μας πληρώνει όταν αρρωστήσουμε. Αυτοί που μας θέλουν παχύσαρκους. Για να πληρώνουμε τα ινστιτούτα αδυνατίσματος, για να πληρώνουμε τους ψυχιάτρους, για να ξεπερνάμε το κόμπλεξ ότι είμαστε αποκρουστικοί σε μια κοινωνία που μας θέλει αστραφτερούς, σένιους.

Δεν έχουμε περάσει φτώχεια, λένε. Και την ίδια στιγμή μας αποκαλούν την γενιά των εφτακοσίων ευρώ. Αυτοί που έχουν γίνει η γενιά των εφτακοσίων ευρώ. Ημερησίως. Αυτοί που μας θέλουν «παρα-μορφωμένους», καριερίστες, με το κεφάλι κάτω. Υποσχόμενοι «ευκαιρίες ανέλιξης» και ασφάλιση. Αυτοί που ξέχασαν τις συλλογικές συμβάσεις, ξέχασαν τις απεργίες, ξέχασαν το οχτάωρο...

Ξεχνά ο κόσμος. Ξεχνά κι αυτό τον μετατρέπει σε χρυσόψαρο. Εγκλωβισμένο σε μια γυάλα, να στριφογυρίζει νομίζοντας κάθε φορά πως κάτι καινούριο κάνει, ανίκανο να επιβιώσει εκτός αυτής, να περιμένει κάθε φορά την τροφή από το χέρι, έκθετο στην παρακολούθηση. Ξεχνά ο κόσμος. Ξεχνά γιατί ποτέ δεν κατάλαβε. Ποτέ δεν συνειδητοποίησε. Ευκαιριακά τα κουτσοβόλεψε στις μεγάλες δυσκολίες, ευκαιριακά καρπώθηκε τους αγώνες κάποιων -λίγων- και «απελευθερώθηκε», ευκαιριακά αντιμετώπισε κάθε ευκαιρία εξέλιξης. Και έβγαλε τα κόμπλεξ του, και βρήκε τις αρπαχτές, και βρήκε τον τρόπο να νιώθει έξυπνος «ξεγελώντας» το σύστημα· το σύστημα που πάντα τον ήθελε πεινασμένο, πάντα τον ήθελε να νιώθει έξυπνος, πάντα τον ήθελε να διατηρεί ελπίδα. Για να τον κάνει γρανάζι, να τον βάλει μέσα του, να τον ελέγχει. Να ανδριωθεί και να θεριέψει με τη βοήθειά του.

Έχω πέσει σε φοβερή μελαγχολία. Είναι φορές που νιώθω τέτοια οργή, τέτοιο θυμό που καταλαβαίνω πως μια στιγμή είναι το να διασχίσεις αυτήν τη λεπτή γραμμή και να φερθείς παράλογα, να τους δώσεις το άλλοθι να σε χώσουν σε ένα ίδρυμα. Μου περνά, όμως. Κάποτε μου περνά γιατί νιώθω ευτυχισμένη, βλέπω γύρω μου μαργαρίτες και πουλιά και έρωτα και ηρεμία και πάθος και τέχνη... Είναι άλλες φορές που μου περνά και αντικαθίσταται από μελαγχολία.

Για αυτόν τον κόσμο που γίνεται χρυσόψαρο. Για αυτόν τον κόσμο που τη βγάζει εύκολα, επιφανειακά, παρασιτώντας, κοροϊδεύοντας. Για αυτόν τον κόσμο που δεν θα αλλάξει ποτέ. Για τη «γενιά» μου. Τη γενιά των εφτακοσίων ευρώ, της μόνιμης κόπωσης. Τη γενιά που βαδίζει επάξια στα χνάρια των προηγούμενων, που σκύβει κεφάλι, μασάει το παραμύθι και ψάχνει τρόπους να νιώσει έξυπνη. Τη γενιά που βαριέται εύκολα και ξεφεύγει από αυτό εύκολα, αγοράζοντας και καταναλώνοντας. Τη γενιά που έχει χάσει κάθε ελπίδα.